Str. 367. 31 X 1689 r. „Tyś bękart! Twoję matkę żołnierze zrzucili u Siwka Jędrzeja. Niedam ci rzemiesła robić boś ty bękart!” – te słowa Marcina Sawińskiego uderzyły Kazimierza Kopczyńskiego jak obuch kowalskiego młota.

Kazimierz Kopczyński, rzemieślnik i jednocześnie ławnik modliborski, był raczej człowiekiem spokojnym i opanowanym, jakkolwiek jego wybryki z czasów młodości ludzie pamiętali. Pamiętamy, być może, słowa Maryni Szaliny z jednej z niedawnych spraw (po transkrypcji): „(...) i żeś ty szkołę żydowską wyłupił, i żołnierzem będąc, komory ludzkie odbijał”. Wynika z tego, że w jakiejś, nie wiemy jak odległej przeszłości, chyba był żołnierzem i stacjonował w Modliborzycach albo tylko przyłączył się do jakiegoś oddziału i prowadził konfiskaty na rzecz wojska (gdyby to były zwykłe żołdackie rabunki, to ludzie raczej by mu tego nie darowali). Te jego „wyczyny” niewątpliwie w tak małym środowisku jak miasteczko Modliborzyce były poźniej często komentowane. Kiedy tylko doszło do jakiejkolwiek kłótni, zwłaszcza po alkoholu, jego adwersarze wypominali mu jego niechlubną przeszłość. Kiedy więc w jakiejś „sporce” stanął naprzeciw niego pierwszy awanturnik w Modliborzycach, kowal Marcin Sawiński, i to w miejscu publicznym (karczmie Żyda Rysia), obelgi z jego strony musiały pójść z grubej rury. Czym poczęstował swego adwersarza Marcin Sawiński? Oto jego słowa: „Tyś bękart, twoję matkę żołnierze zrzucili u Siwka Jędrzeja. Niedam ci rzemiesła robić boś ty bękart”. Nie wiemy, czy te informacje były prawdziwe, ale zauważmy w jak czułe punkty Kopczyńskiego uderzył: w prowadzenie się jego matki, w jego pochodzenie (tzw. bękarstwo) oraz w możliwość wykonywania rzemiosła. Musiały więc te słowa podziałać na Kopczyńskiego jak uderzenie obuchem młota kowalskiego. Nie wiemy jak na nie zareagował, ale chyba jako ławnik pohamował się i skierował sprawę do sądu. Niestety, podczas pobieżnego przeglądania „Księgi” nie widać protokółu z ciągu dalszego tej sprawy. A szkoda! Dla porządku dodajmy jeszcze, że świadkiem w sądzie w tej sprawie była wdowa Agnieszka Janowa Kucharzowa ze Słupia, która to zdarzenie widziała grzejąc się pod piecem w tej gospodzie. Być może wróciła z przykościelnego cmentarza porządkując grób swego męża (pamiętajmy, że działo się to dzień lub dwa przed 1 listopada, a więc w oktawę obchodów święta Wszystkich Świętych).

Agniszka – Agnieszka;
Słusarz – Ślusarz (czasami stosowano zamienną pisownię l z ł. Zinteresowanych dawnym językiem polskim kresów południowo-wschodniach odsyłam do ciekawej pracy Katarzyny Sicińskiej „Polszczyzna południowokresowa XVII i XVIII wieku”. Pamiętajmy jednak, że modliborscy osadnicy pochodzili, chyba w większości, zza Wisły i Sanu, a piszący protokóły niekoniecznie byli pilnym studentami sandomierskiego Collegium Gostonianum).